II gimnazjum

Śladami przeszłości 2

Przyczyny wojny domowej w Anglii w połowie XVII wieku:
<ul>
<li>Zmniejszenie znaczenia parlamentu angielskiego za panowania Henryka VIII i jego córki Elżbiety I;</li>
<li>Próba kontynuowania samodzielnych rządów przez Karola I Stuarta - dalsze ograniczenie zadań parlamentu;</li>
<li>Liczne wojny, obciążenie Anglii wielkimi wydatkami;</li>
<li>W celu zdobycia funduszy na prowadzenia dalszych działań wojennych Karol I nakładał na poddanych nowe podatki oraz wysokie kary pieniężne;</li> 
<li>Niezadowolenie poddanych z rządów Karola I Stuarta;</li>
<li>Zahamowanie rozwoju gospodarczego i ekonomicznego w Anglii; </li>
<li>Dysproporcja w rozwoju ekonomicznym pomiędzy zacofaną północą i zachodem a rozwiniętym południem i wschodem;</li>
<li>W parlamencie angielskim coraz większe znaczenie zaczęli wzbudzać przedstawiciele nowej szlachty zwanej "gentry" - kontestowali politykę władcy;</li>
<li>Konflikty na tle religijnym pomiędzy popierającymi króla anglikanami a purytanami;</li>
<li>Purytanie zaczęli stanowić zdecydowaną opozycję względem angielskiego władcy;</li>
<li>Próba narzucenia anglikanizmu Szkotom;</li>
</ul>
Skutki wojny domowej w Anglii w połowie XVII wieku:
<ul>
<li>W 1660 roku odbyła się koronacja Karola II Stuarta - oznaczała koniec republiki i restaurację monarchii Stuartów;</li>
<li>Król współrządził państwem w porozumieniu z parlamentem;</li>
<li>W 1679 roku uchwalono "Habeas Corpus Act" - zbiór praw chroniących przed wzmocnieniem władzy królewskiej oraz gwarantujących Anglikom nietykalność osobistą;</li>
<li>W 1689 roku parlament angielski wydał "Deklarację Praw Narodu Angielskiego" ("Bill of rights") według krórej Anglia stawała się monarchią parlamentarną z ograniczoną władzą króla. Władca bez zgody parlamentu nie mógł wydawać ani zmieniać ustaw, nie mógł też nakładać podatków. Wprowadzono regularne zwoływanie parlamentu i swobodę jego obrad. Od tej pory to parlament decydował o składzie i liczebności armii;</li>
<li>Ograniczono uprawnienia monarchy - "Król panuje ale nie rządzi";</li>
<li>Zrównano wszystkich obywateli względem prawa, ustały wszelkie formy zależności osobistej;</li>
<li>Katolików pozbawiono prawa pisatowania urzędów państwowych;</li>
</ul>

Rozwiązanie 1

Absolutyzm to forma rządów występująca w Europie w XVII i XVIII wieku, w której panujący władca skupiał w swym ręku pałnię władzy (władzę wykonawczą, ustawodawczą oraz sądowniczą).

Monarchia parlamentarna (Anglia) - charakteryzuje się tym, że sprawowanie władzy należy do parlamentu, który wydaje ustawy, określa skład rządu oraz zasady polityki. Monarcha sprawuje raczej funkcje reprezentacyjne zgodnie z powiedzeniem: "Król panuje, ale nie rządzi".

Skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą w pierwszej połowie XVII wieku:
<ul>
<li>Powstanie Bohdana Chmielnickiego, wojny z Rosją, Turcją oraz Szwecją przyczyniły się do znacznego osłabienia Rzeczypospolitej. </li>
<li>W wyniku walk znacznie spadła liczba ludności, terytorium Rzeczypospolitej zmiejszyło się z prawie miliona do 733 tysięcy km2. Wiele kwitnących w XVI wieku osad zamieniło się w pustki - ziemie opustoszały.</li>

Polityka prowadzona przez polską szlachtę wobec Kozaków.

Przegieg powstania Bohdana Chmielnickiego:
Problem kozacki był jednym z największych problemów wewnętrzynych Rzeczypospolitej w I połowie XVII wieku. W latach 1591-1638 na Ukrainie doszło do 6 dużych powstań kozackich. Największe powstanie Kozaków zaporoskich wybuchło w 1648 roku. Od nazwiska przywódców Kozaków nazwane jest ono powstaniem Bohdana Chmielnickiego.
<ul>
<li>
1648 rok - wybuch powstania - wojska Rzeczpospolitej zostały pokonane w bitwach nad Żółtymi Wodami, pod Korsuniem oraz Piławcami.</li>
<li>
1649 rok - król Jan Kazimierz zawarł z Kozakami ugodę w Zborowie (Bohdan Chmielnicki uzyskuje tytuł hetmana kozackiego, nastąpiło zwiększenie rejestru kozackiego).</li>

Następstwa powstania kozackiego na Ukrainie dla dalszych losów Rzeczypospolitej:
<ul>
<li>Powstanie kozackie osłabiło wewnętrznie Rzeczypospolitą, która utraciła wówczas znaczną część swojego terytorium.</li>

Przyczyny sukcesów Szwedów w początkowej fazie potopu:
<ul>
<li>Doświadczona w bojach, liczna (40 tys. żołnierzy) armia szwedzka szybko zajmowała kolejne ziemie Rzeczypospolitej;</li>

Postanowienia zawarte w traktatach welawsko-bydgoskich:
<ul>
<li>Jan Kazimierz zrezygnował ze zwierzchności lennej nad należącymi do Hohenzollernów Prusami Książęcymi (od 1657 roku Prusy Książęce nosiły nazwę Księstwa Pruskiego);</li>
<li>Zezwolił wojskom Fryderyka Wilhelma na przemarsz przez Prusy Królewskie, dzięki czemu oddziały elektora mogły swobodnie przemieszczać się z jednej części państwa do drugiej;</li>

Kryzys Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku:
<ul>
<li>Wyniszczające wojny z Turcją, Rosją oraz Szwecją (potop szwedzki);</li>
<li>Powstanie Kozaków pod wodzą Bohdana Chmielnickiego;</li>

W XVII oraz w pierwszej połowie XVIII wieku w Rzeczpospolitej królował sarmatyzm. Jego podstawę stanowiła ideologia wywodząca polską szlachtę od starożytnego ludu Sarmatów. Sarmatyzm integrował szlachtę

Najsłynniejsze zabytki barokowe w Polsce:
<ul>
<li>Pałac w Wilanowie; </li>
<li>Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie; </li>
<li>Kościół jezuitów w Poznaniu;</li>

Najwygodniejszy sposób nauki z edukacyjnym Odrabiamy AI

12

Śladami przeszłości 2