III gimnazjum

Historia III

Historia

Bliżej historii 3

Bliżej historii 3 2013

Śladami przeszłości 3

Porównanie powstania listopadowego i styczniowego pod względem: organizacji władz, metod walki, zasięgu terytorialnego. 
<ul>
<li>Oba powstania skierowane były przeciwko Rosji.</li>
<li>Głównym celem powstańców była walka o niepodległe państwo polskie.</li>
<li>Czynnikiem zachęcającym do wybuchu obu powstań była sytuacja wewnętrzna Rosji

Społeczne i polityczne skutki upadku powstania styczniowego
<ul>
<li>W czasie walk poległo ponad 20 tysięcy powstańców. </li>
<li>Ok. 6 tysięcy osób zostało zamordowanych, straconych lub zmarło w więzieniach. </li>
<li>Ok. 300 osób (głównie chłopów) powstańcy zgładzili

Porównanie sytuacji politycznej i gospodarczej w trzech zaborach w drugiej połowie XIX w. 
Zabór rosyjski - Królestwo Polskie
<ul>
<li>Gospodarka</li>
</ul>
Królestwo Polskie przejęło długi Królestwa Warszawskiego. Było tak wyniszczone wojnami napoleońskimi, że mimo pomocy Rosji groziło mu bankructwo. Dopiero minister skarbu - Ksawery Drucki - Lubecki uzdrowił finanse państwa. Jego zasługą było zrównoważenie budżetu Królestwa oraz rozwój przemysłu włókienniczego (Zgierz, Zduńska Wola, Pabianice, Lublin).
Duży wpływ na powyższą sytuację miało skorzystanie z ceł protekcyjnych wprowadzonych przez Rosję. Z drugiej strony - bardzo niskie cła na towary produkowane w Rosji (1-3% wartości towaru) spowodowały, że Rosja stała się chłonnym rynkiem zbytu.
W Królestwie Polskim rozwijał się również przemysł wydobywczy (rudy żelaza i miedzi) w Zagłębiu Staropolskim, w okolicach Kielc i Sandomierza.
Uprzemysłowienie przyczyniło się do szybkiego rozwoju miast. Przykład Łodzi, która w krótkim czasie z małego miasteczka stał się dużym miastem przemysłowym (głównym ośrodkiem przemysłu włókienniczego na polskich ziemiach pod zaborami).
W 1828 r. w Warszawie założono Bank

<ul>
<li>W jaki sposób Polacy przeciwstawiali się polityce rusyfikacyjnej i germanizacyjnej?</li>
</ul>
Walka Polaków z rusyfikacją
Próby rusyfikacji napotkały zgodny opór polskiego społeczeństwa. Mimo zakazów Polacy mówili po polsku i potajemnie uczyli dzieci literatury, geografii i historii Polski. Kontakty z Rosjanami starali się ograniczać do załatwiania niezbędnych spraw urzędowych. 
Walka Polaków z germanizacją
Przywiązani do tradycji, języka ojczystego i religii Polacy dali zdecydowany opór dążeniom germanizacyjnym władz pruskich. 
Nauczanie religii po niemiecku wywołało sprzeciw dzieci i ich rodziców. Do najgłośniejszego protestu doszło w 1901 r. we Wrześni, gdzie za za odmowę modlitwy po niemiecku uczniowie byli bici, a rodzicom wytyczono procesy sądowe. Represje zastosowane przez niemieckie władze odbiły się szerokim echem w Europie i oburzyły opinię publiczną nawet w Niemczech.
Symbolem walki z antypolską polityką władz pruskich w Wielkopolsce stał się chłop Michał Drzymała. Nie uzyskawszy zgody na budowę własnego domu na swojej ziemi postanowił zamieszkać wraz z całą rodziną w cyrkowym wozie. Drzymała codziennie rano przesuwał wóz o kilka metrów, aby udowodnić władzom pruskim, iż mieszka w wozie (czyli nie na ziemi, ale nad ziemią), a nie budynku mieszkalnym. Po przegranym procesie został zmuszony do opuszczenia wozu oraz sprzedania majątku ziemskiego.
Świadectwo swojego pochodzenia dawali pisarze, m.in. Henryk Sienkiewicz, który w swych wielkich powieściach historycznych przypominał o dawnym znaczeniu Rzeczpospolitej. W "Krzyżakach" pokazał zmagania Polaków z zakonem krzyżackim i wielkie zwycięstwo pod Grunwaldem. Było to szczególnie ważne wobec polityki germanizacyjnej Prusaków.
Maria Konopnicka, oburzona pruskimi szykanami napisała "Rotę", w której występowała przeciwko germanizacji i ciemiężeniu Polaków.
Polscy duchowni stanowczo przeciwstawiali się polityce Kulturkampfu, a ludność broniła prawa do używania języka narodowego. Rozwijano pracę organiczną (pozytywiści) oraz aktywność w sferze gospodarczej i społecznej. Mieszkańcy Wielkopolski toczyli długotrwałą walkę o polskość, nazywaną "najdłuższą wojną nowoczesnej Europy".

Rola kultury narodowej w walce o utrzymanie polskości
Walka z germanizacją oraz rusyfikacją wzmocniła solidaryzm narodowy. Ważną rolę w tworzeniu tożsamości narodowej odgrywała nowa warstwa społeczna - inteligencja. Pod wpływem pozytywizmu warszawskiego pojawił się obowiązek kształtowania postaw obywatelskich. Pozytywiści uważali, że romantyczne porywy serca i przeświadczenie o wyższości uczuć nad rozumem przyczyniły się wyłącznie do szeregu porażek narodowych. Dlatego, zwolennicy nowych idei przeciwstawiali się spiskom i powstaniom, dalszy rozwój Polski wiązali z postępem gospodarczym i społecznym. Głosili potrzebę pracy organicznej oraz pracy u podstaw. Literaturę realizmu krytycznego reprezentował Bolesław Prus "Lalka", "Emancypantki" i Eliza Orzeszkowa "Nad Niemnem".

Komentarze