Człowiek wobec niestałości świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Koheleta. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Uwaga! Jest to przykładowe rozwiązanie, które powinno stanowić inspirację do przygotowania własnej wypowiedzi.

Kontekst podstawowy: Księga Koheleta (Biblia)

Wybrany dodatkowy kontekst: dzieło plastyczne (Vanitas - martwa natura Pietera Claesza jako dzieło ilustrujące niestałość rzeczy ziemskich)

Wprowadzenie:

• W obecnych czasach człowiek coraz częściej skupia się na tym, by więcej zarabiać, otaczać się drogimi przedmiotami, zdobywać sławę. Mało kto zastanawia się jednak nad realnym znaczeniem tego, co doczesne.
• Zamiast wciąż dążyć do robienia wrażenia na innych, należałoby zadać sobie pytanie, czy ziemskie dobra warte są zdrowia, a także czasu, który ludzie mają zdecydowanie ograniczony. Posiadanie nowych rzeczy kusi, ale trzeba pamiętać, że radość z dysponowania nimi czy używania ich szybko przeminie.

Teza: 

Człowiek, skupiający uwagę wyłącznie na sprawach doczesnych, traci swój czas, ponieważ wszystko, co zdobędzie za życia, jest ulotne. Potwierdzają to przesłanie biblijnej Księgi Koheleta oraz obraz Vanitas - martwa natura Pietera Claesza.

Argumenty:

• Z Biblii mogą czerpać wiedzę wszyscy - zarówno osoby wierzące, jak i niewierzące - bez względu na wiek. Księga ta stanowi bowiem niezwykle ważne źródło kultury. Ponadto Pismo Święte przekazuje istotne treści dotyczące egzystencji, relacji z ludźmi, zachowań moralnych oraz niemoralnych. Jedna z części Starego Testamentu, Księga Koheleta, niesie ze sobą naukę, iż nie należy troszczyć się o to, co doczesne, ponieważ szybko przeminie. Każde pokolenie jest natomiast zastępowane przez kolejne i tak toczy się życie na ziemi.
• Jak stwierdził tytułowy Kohelet: „marność nad marnościami - wszystko marność”. Zdaniem autora tego wypowiedzenia niegodne uwagi są wszelkie sprawy ziemskie. Sam posiadał wiele, więc w ten właśnie sposób doszedł do wniosku, że dobra materialne, rozrywki oraz codzienne uciechy nie mają żadnej wartości. Równie nic nie znaczą zdolność człowieka do mówienia, obejmowane przez niego stanowiska czy nabyta mądrość. Słowami nie można nazwać wielu problemów, a stanowiska nie są wieczne. Posiadanie wiedzy z kolei wiąże się z cierpieniem, gdyż osoba uczona więcej rozumie. Z drugiej strony głupota też nie zapewnia spokoju duszy - często prowadzi do złych uczynków.
• Ponadto człowiek, choć wydaje mu się co innego, w rzeczywistości nie ma na nic wpływu. Świat działa zgodnie z ustalonym wcześniej planem Bożym. Przemijanie leży w naturze każdego stworzenia. Niemożliwe jest zatem, by odmienić los ludzi czy zwierząt. Wszyscy na sam koniec obrócą się w proch. To jedyny pewnik. W związku z tym należy zachowywać się godnie, przestrzegać przykazań Bożych, gdyż właśnie postępowanie świadczy o osobie. Ono będzie miało znaczenie, gdy zmarły stanie przed sądem.
• Pieter Claesz na obrazie zatytułowanym Vanitas, czyli z języka łacińskiego ‘marność’, przedstawia martwą naturę. Wszelkie elementy, znajdujące się na stole, mają symboliczne znaczenie. To barokowe dzieło plastyczne stanowi bowiem wyraz zainteresowania artysty kruchością życia człowieka.
• Całość utrzymana jest raczej w ciemnych barwach, co wzmacnia przygnębiający charakter dzieła, a także pobudza uczucie niepokoju. Nieprzyjazną atmosferę potęgują zaprezentowane na obrazie rzeczy. W świeczniku widoczny jest ogarek. Nawiązuje on do przemijalności wszystkiego, co ziemskie. Światło rozjaśnia ludzką czaszkę, za pośrednictwem której autor odwołuje się do motywu memento mori (łac. ‘pamiętaj o śmierci’). Obok niej leży orzech odnoszący się do wiedzy wyciągniętej na przykład z życiowych doświadczeń. Nieco bardziej z tyłu znajdują się zapisana kartka oraz pióro. Oba te przedmioty symbolizują prawdopodobnie próby samodzielnego decydowania o własnych losach. Z drugiej strony papier może być również czyimś listem pożegnalnym. Namalowany zegarek kieszonkowy przypomina o upływającym czasie. Cięty kwiat to natomiast nawiązanie jednocześnie do młodości, a także kruchości istnienia. Na razie roślina wygląda jeszcze pięknie, zdrowo, jednak niebawem zwiędnie, ponieważ takie są prawa natury.

Podsumowanie:

• Człowiek nie może być w życiu pewnym niczego poza tym, że wszelkie sprawy ziemskie podlegają ciągłym zmianom, przez co prędzej czy później przeminą. Tylko śmierć jest stała oraz - na swój sposób - przewidywalna.
• Zarówno autor Księgi Koheleta, jak i obrazu Vanitas przypominają, iż dobra doczesne, które ludzie zgromadzą, są chwilowe, nie zapewnią więc wiecznego szczęścia. Człowiek zaś będzie sądzony wyłącznie na podstawie jego uczynków.