II gimnazjum

Śladami przeszłości 2

Historia

1. Opisz, w jaki sposób król zwoływał sejm.
1. Monarcha rozsyłał listy do biskupów, wojewodów, kasztelanów oraz szlachciców zawiadamiając ich o planie zwołania sejmu w najbliższym czasie.

Uważam, iż największy wpływ na ukształtowanie się demokracji szlacheckiej w Rzeczypospolitej miał przywilej koszycki nadany 17 września 1374 roku na zjeździe w Koszycach poddanym króla Ludwika Węgierskiego. 
Przywilej ten  zwalniał szlachtę od poradlnego, z wyjątkiem 2 groszy rocznie z łanu chłopskiego. Ponadto, uchwalenie nadzwyczajnych podatków zostało całkowicie uzależnione od każdorazowej zgody całego stanu szlacheckiego. Król zobowiązał się do obsadzania urzędu starostów Polakami oraz do wykupu z niewoli rycerzy, którzy dostali się do niej w czasie wyprawy zagranicznej. Przywilej koszycki zapoczątkował nadawanie kolejnych uprawnień polskiej szlachcie. Następne przywileje zapewniły stanowi szlacheckiemu nietykalność majątkową i osobistą,, oznaczającą ochronę przed konfiskatą dóbr lub uwięzieniem bez wyroku sądowego.

Sejm walny składał się z trzech stanów sejmujących, były to: król, senat, izba poselska. Izby obradowały osobno i łączyły się przed zakończeniem sejmu w celu głosowania konstytucji sejmowych (ustaw). Formalnie obowiązywała zasada jednomyślności, w praktyce w XVI wieku decydowano większością głosów. Senat obradował pod przewodnictwem króla. Zasiadali w nim biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie oraz podskarbiowie Korony. W izbie poselskiej zasiadali posłowie wybierani spośród szlachty na sejmikach ziemskich, często wyposażeni w ustne, a potem pisemne instrukcje. Po unii lubelskiej (1569 rok) izba poselska liczyła ok. 170 posłów. Sejm miał władzę ustawodawczą oraz władzę podatkową. Kontrolował króla, skarb oraz urzędników. Zwoływał pospolite ruszenie, powoływał wojska zaciężne, miał także wpływ na politykę zagraniczną - wypowiadał wojnę i zawierał pokoje, przyjmował posłów. Ponadto, nadawał szlachectwo, miał także prawo łaski i amnestii. 
<ul>
<li>Sejmy walne zwoływał władca, który wyznaczał miejsce i czas obrad. Od 1573 roku sejmy walne odbywały się regularnie co dwa lata.</li>

Ruch egzekucyjny polegał na walce szlachty średniej z magnaterią o zwrot ziem zwanych "królewszczyzną". Stanowił egzekucję praw i dóbr bezprawnie zagarniętych przez magnaterię.

Komentarze