Jakim wyrażeniem należy zastąpić symbole?

System rzymski jest systemem zapisywania liczb, który w przeciwieństwie do zapisu pozycyjnego, pozwala zapisać liczby przy pomocy znaków o zawsze ustalonej wartości.

W systemie rzymskim do zapisania liczby używamy zdecydowanie mniej znaków niż w systemie dziesiątkowym.

Za pomocą 7 znaków (liter) : I, V, X, L, C, D i M jesteśmy w stanie ułożyć każdą liczbę naturalną od 1 do 3999.

Do każdego znaku przypisano inną wartość. 

Wyróżniamy cyfry podstawowe:

• I = 1
• X = 10
• C = 100
• M = 1000 

oraz cyfry pomocnicze:

• V = 5
• L = 50 
• D = 500

Zasady zapisywania liczb w systemie rzymskim:

1. Możemy zapisać maksymalnie 3 takie same cyfry podstawowe (czyli I, X, C, M) obok siebie.

   Cyfry pomocnicze (czyli V, L, D) nie mogą występować obok siebie.

   Przykłady:

   • VIII  `->`   `5+1+1+1=8` 
     
     
   • MMCCC  `->`   `1000+1000+100+100+100=2300` 
     
     

2. W celu uproszczenia wielu zapisów dopuszcza się umieszczenie cyfry podstawowej o mniejszej wartości przed cyfrą o większej wartości.
   
   W takim jednak przypadku od wartości większej liczby odejmujemy wartość mniejszej liczby.

   Przykłady:

   • IX  `->`   `10-1=9` 
     
     
   • CD  `->`   `500-100=400` 
     
     

3. Gdy liczby (znaki) są ustawione od największej do najmniejszej to wówczas dodajemy ich wartości.

   Przykłady:

   • MMDCLVII  `->`   `1000+1000+500+100+50+5+1+1=2657`   
     
     
   • CXXVII  `->`   `100+10+10+5+1+1=127`   

Ciekawostka

Przykłady:

• $$1/{10}= 0,1$$
• $$2/{100}= 0,02$$
• $${15}/{100}= 0,15$$
• $$3/{1000}= 0,003$$
• $${25}/{10}= 2,5$$

Ułamki dziesiętne zapisujemy bez użycia kreski ułamkowej, natomiast stosujemy przecinek (zwany przecinkiem dziesiętnym), który oddziela część całkowitą od części ułamkowej.
 

Pierwsze miejsce po przecinku oznacza części dziesiąte, drugie - części setne, trzecie - części tysiączne, czwarte - części dziesięciotysięczne itd.

Przykład:

Powyższy ułamek możemy rozpisać:

$$0,781= {700}/{1000}+{80}/{1000}+1/{1000}=7/{10}+8/{100}+1/{1000}$$ -> łatwo zauważyć, że 7 to części dziesiąte, 8 części setne, a 1 to części tysięczne.