Kiedy chcemy przytoczyć czyjąś (albo swoją) wypowiedź, stosujemy mowę zależną (le discours indirect). Budujemy wówczas zdania złożone, w których zdanie nadrzędne wprowadza wypowiedź (np. On powiedział, że....; Ona spytała, czemu...; Oni doradzili mi, żeby...). Oto schematy tworzenia zdań w mowie zależnej:
- ZDANIA OZNAJMUJĄCE: czasownik wprowadzający (np. dire - powiedzieć, expliquer - wyjaśnić, annoncer - poinformować, constater - stwierdzić, répondre - odpowiedzieć) + que (qu'), np. Mon père constate qu'il est très calme. - Mój tata stwierdza, że jest bardzo spokojny.; Je lui dit que cet exercice est trop difficile. - Mówię mu, że to ćwiczenie jest za trudne.
- ZDANIE ROZKAZUJĄCE: czasownik wprowadzający (np. ordonner - kazać, interdire - zakazać, conseiller - doradzać) + de (d') + bezokolicznik, np. La mère m'ordonne de ranger ma chambre. - Mama każe mi posprzątać pokój.; Mon père m'interdit d'aller chez mes amis. - Tata zabrania mi iść do moich przyjaciół.
- ZDANIA PYTAJĄCE: czasownik wprowadzający (np. demander - pytać, vouloir savoir - chcieć wiedzieć) + zaimek pytajny (większość z nich pozostaje bez zmian, należy jednak zapamiętać kilka wyjątków, które opisano w tabelce poniżej), np. Mon frère toujours demande pourquoi je suis triste. - Mój brat zawsze pyta, czemu jestem smutny.; Ma grand-mère veut savoir quand je me marierai. - Moja babcia chce wiedzieć, kiedy wezmę ślub.
| est ce-que -> si (czy) |
np. Est-ce que tu aimes le chocolat ? -> Elle veut savoir si tu aimes le chocolat. tłumaczenie: Czy lubisz czekoladę? -> Ona chce wiedzieć, czy lubisz czekoladę. |
| qu'est-ce que -> ce que (co) |
np. Qu'est-ce que tu commandes ? -> Je demande ce que tu commandes. tłumaczenie: Co zamawiasz? -> Pytam, co zamawiasz. |
| qu'est-ce qui -> ce qui (kto) |
np. Qu'est-ce qui frappe à la porte ? -> Il demande ce qui frappe à la porte. tłumaczenie: Kto puka do drzwi? -> On pyta, kto puka do drzwi. |
| qui est-ce qui -> qui |
np. Qui est-ce qui t'invite à cette fête ? -> Il veut savoir qui m'invite à cette fête. tłumaczenie: Kto cię zaprosił na tę imprezę? -> On chce wiedzieć, kto mnie zaprosił na tę imprezę. |
Należy pamiętać o tym, że niektóre elementy zdania zmieniają się, kiedy przekształcamy je na mowę zależną.
1. ZAIMKI
- Musimy pamiętać, że jeśli przytaczamy czyjąś wypowiedź, to trzeba zmienić wszystkie zaimki, które dotyczą tej osoby - po to, żeby zdanie dalej miało sens.
- np. Ma mère me dit : Range ta chambre, si tu veux allez avec nous au cinéma ! -> Ma mère me dit de ranger ma chambre si je veux aller avec eux au cinéma.
- tłumaczenie: Moja mama mówi do mnie: Posprzątaj swój pokój, jeśli chcesz iść z nami do kina! -> Moja mama mówi do mnie, żebym posprzątał mój pokój, jeśli chcę iść z nimi do kina.
2. ZASADA ZGODNOŚCI CZASÓW (BARDZO WAŻNA!!)
- Jeśli w zdaniu nadrzędnym (tym, które wprowadza mowę zależną, np. On powiedział, że...) użyjemy czasu przeszłego, to czas, który użyto w zdaniu podrzędnym, także się zmieni. Nie ma tu jednak dowolności: są ściśle określone reguły, który czas na jaki się zmienia. Schemat zmiany czasów przedstawiono w tabelce:
| czas teraźniejszy -> l'imparfait |
np. Mon ami m'aime. -> Mon ami m'a avoué qu'elle m'aimait. tłumaczenie: Moja dziewczyna mnie kocha. -> Moja dziewczyna wyznała mi, że mnie kocha. |
| le passé composé -> le plus-que-parfait |
np. Tu as vu ce film de Woody Allen. -> Tu m'as expliqué que tu avais vu ce film de Woody Allen. tłumaczenie: Widziałeś ten film Woody'ego Allena. -> Wyjaśniłeś mi, że widziałeś ten film Woody'ego Allena. |
| le futur simple -> le conditionnel présent |
np. Je partirai à Paris pour mes vacances. -> Je t'ai dit que je partirais à Paris pour mes vacances. tłumaczenie: Wyjadę do Paryża na wakacje. -> Powiedziałem ci, że wyjadę do Paryża na wakacje. |
| le futur antérieur -> le conditionnel passé |
np. J'aurai fini mes études l'année prochaine. -> J'ai affirmé que j'aurais fini mes études l'année prochaine. tłumaczenie: Skończę moje studia w przyszłym roku. -> Potwierdziłem, że skończę moje studia w przyszłym roku. |
| le futur proche -> aller odmieniony w l'imparfait + bezokolicznik |
np. Elle va venir chez moi. -> Elle m'a promis qu'elle allait venir chez moi. tłumaczenie: Przyjdzie do mnie. -> Obiecała mi, że do mnie przyjdzie. |
| le passé récent -> venir odmieniony w l'imparfait + de + bezokolicznik |
np. Je viens de finir mes devoirs. -> Je lui ai informé que je venais de finir mes devoirs. tłumaczenie: Właśnie skończyłem odrabiać lekcje. -> Poinformowałem go, że właśnie skończyłem odrabiać lekcje. |
a. iraient
Tłumaczenie: Powiedziały wam, że nie pójdą obejrzeć tego gniota.
Komentarze