Zmiany na arenie międzynarodowej do których doszło w XVII w.
Na przełomie XVI i XVII w. główną rolę na arenie politycznej kontynentu odgrywały państwa rządzone przez Habsburgów (zwłaszcza Hiszpania) oraz Francja i Turcja. W miarę upływu czasu malało znaczenie Hiszpanii, rosło zaś Szwecji i Anglii. Coraz słabsza była również pozycja cesarza. Warunki pokoju westfalskiego (1648 r.) oznaczały koniec marzeń Habsburgów o wzmocnieniu władzy w Rzeszy. Wyraźnie zwiększyła się natomiast samodzielność książąt Rzeszy.
Istotną rolę odgrywała Szwecja, posiadająca silną armię i doskonałych dowódców. Państwo to dążyło do opanowania całego wybrzeża Bałtyku. W trakcie wojen pierwszej połowy XVII w. Szwedom udało się krok po kroku opanować znaczne obszary wybrzeży bałtyckich.
Na obszarze Europy Wschodniej wzrosła pozycja Moskwy, która odzyskała znaczenie po okresie wielkiej smuty. Począwszy od lat 50. XVII w., państwo to wzmocniło się do tego stopnia, że było w stanie podjąć długotrwałe wojny z osłabioną Rzeczpospolitą, Szwecją i Turcją.
W XVII w. zmieniła się również rola Turcji w polityce europejskiej. Nadal pozostawała ona państwem potężnym i groźnym dla sąsiadów, ale nie stanowiła już niebezpiecznego przeciwnika.
Europa w tym okresie była widownią krwawych wieloletnich wojen (m.in. Rzeczpospolitej). Towarzyszyły im zniszczenia miast i wsi oraz akty niebywałego okrucieństwa wobec ludności cywilnej.