Podział plemion słowiańskich

Wyrażenia dwumianowe to wyrażenia, w których występują dwie jednostki tego samego typu.

Przykłady: 5 zł 30 gr, 2 m 54 cm, 4 kg 20 dag.

Wyrażenia dwumianowe możemy zapisać w postaci ułamka dziesiętnego.

Przykład: 3 m 57 cm = 3,57 cm , bo 57 cm to 0,57 m.

Jednostki:

• 1 cm = 10 mm; 1 mm = 0,1 cm
• 1 dm = 10 cm; 1 cm = 0,1 dm
• 1 m = 100 cm; 1 cm = 0,01 m
• 1 m = 10 dm; 1 dm = 0,1 m
• 1 km = 1000 m; 1 m = 0,001 km
• 1 zł = 100 gr; 1 gr = 0,01 zł
• 1 kg = 100 dag; 1 dag = 0,01 kg
• 1 dag = 10 g; 1 g = 0,1 dag
• 1 kg = 1000 g; 1 g = 0,001 kg
• 1 t = 1000 kg; 1 kg = 0,001 t

Przykłady zamiany jednostek:

• 10 zł 80 gr = 1000 gr + 80 gr = 1080 gr
• 16 gr = 16•0,01zł = 0,16 zł
• 1 zł 52 gr = 1,52 zł
• 329 gr = 329•0,01zł = 3,29 zł
• 15 kg 60 dag = 1500dag + 60dag = 1560 dag
• 23 dag = 23•0,01kg = 0,23 kg
• 5 kg 62 dag = 5,62 kg
• 8 km 132 m = 8000 m+132 m = 8132 m
• 23 cm 3 mm = 230 mm + 3 mm = 233 mm
• 39 cm = 39•0,01m = 0,39 m

1. Zapisujemy odjemną, a pod nią odjemnik, wyrównując ich cyfry do prawej strony.

   
    

2. Odejmowanie prowadzimy od strony prawej do lewej. Najpierw odejmujemy jedności, w naszym przykładzie mamy 3 - 9. Jeśli jedności odjemnej są mniejsze od jedności odjemnika (a tak jest w naszym przykładzie), wtedy z dziesiątek przenosimy jedną (lub więcej) „dziesiątkę” do jedności i wykonujemy zwykłe odejmowanie.
   W naszym przykładzie wygląda to następująco: od 3 nie możemy odjąć 9, więc przenosimy (pożyczamy) jedną dziesiątkę z siedmiu dziesiątek i otrzymujemy 13 – 9 = 4, czyli pod cyframi jedności zapisujemy 4, a nad cyframi dziesiątek zapisujemy ilość dziesiątek które nam zostały czyli 6 (bo od siedmiu dziesiątek pożyczyliśmy jedną, czyli zostało nam sześć dziesiątek).

   
    

3. Odejmujemy dziesiątki, a następnie zapisujemy wynik pod cyframi dziesiątek. Gdy dziesiątki odjemnej są mniejsze od dziesiątek odjemnika, z setek przenosimy jedną (lub więcej) „setkę” do dziesiątek i wykonujemy zwykłe odejmowanie.
   W naszym przykładzie mamy: 6 – 6 = 0, czyli pod cyframi dziesiątek zapisujemy 0.

   
    

4. Odejmujemy setki, a następnie wynik zapisujemy pod cyframi setek. Gdy setki odjemnej są mniejsze od setek odjemnika, z tysięcy przenosimy jeden (lub więcej) „tysiąc” do setek i wykonujemy zwykłe odejmowanie.
   W naszym przykładzie mamy: 2 – 1 = 1, czyli pod cyframi setek zapisujemy 1.

   
    

5. W rezultacie opisanego postępowania otrzymujemy wynik odejmowania pisemnego. W naszym przykładzie różnicą liczb 273 i 169 jest liczba 104.

Dla utrwalenia przeanalizujmy jeszcze jeden przykład odejmowania pisemnego.

Wykonamy pisemnie odejmowanie: 4071 - 956.

1. Zapisujemy odjemną, a pod nią odjemnik.

   
    

2. Odejmujemy jedności: od 1 nie możemy odjąć 6, więc pożyczamy jedną dziesiątkę z siedmiu i otrzymujemy 11 – 6 = 5, czyli pod cyframi jedności zapisujemy 5, natomiast nad cyframi dziesiątek wpisujemy 6 (bo od siedmiu dziesiątek pożyczyliśmy jedną, czyli zostaje sześć dziesiątek).

   
    

3. Odejmujemy dziesiątki: 6 – 5 = 1, czyli pod cyframi dziesiątek wpisujemy 1.

   
    

4. Odejmujemy setki: od 0 nie możemy odjąć 9, więc pożyczamy jeden tysiąc i rozmieniamy go na 10 setek (bo jeden tysiąc to dziesięć setek) i otrzymujemy 10 – 9 = 1, czyli pod cyframi setek wpisujemy 1, a nad cyframi tysięcy wpisujemy 3, bo tyle tysięcy zostało.

   
    

5. Odejmujemy tysiące: w naszym przykładzie mamy 3 – 0 = 3 i wynik zapisujemy pod cyframi tysięcy.

   
    

6. Wynik naszego odejmowania: 4071 – 956 = 3115.