Po upadku powstania styczniowego Rosjanie skazali tysiące Polaków na śmierć, zesłanie lub służbę w karnych oddziałach armii rosyjskiej. Car zdecydował o likwidacji odrębności Królestwa Polskiego, którego nazwę zmieniono na Kraj Przywiślański. Zaczęto też przeprowadzać intensywną rusyfikację ziem polskich. Jednocześnie w zaborze pruskim rozpoczęła się germanizacja zmierzająca do wynarodowienia Polaków. Przede wszystkim ograniczono ich prawa do posługiwania się publicznie językiem polskim oraz wprowadzono nakaz nauczania religii w języku niemieckim. Ostatnia decyzja władz doprowadziła do buntu dzieci we Wrześni w 1901 r. W 1885 r. Niemcy rozpoczęli akcję wysiedlania Polaków przebywających nielegalnie w ich państwie, nazywaną rugami pruskimi. Ponadto powstała wówczas Komisja Kolonizacyjna, która wspierała niemieckie osadnictwo na ziemiach polskich. W tym czasie jedynie w zaborze austriackim poszerzono prawa Polaków. W związku z reformami wewnętrznymi władze austriackie nadały Galicji pewną autonomię.