Działalność stronnictwa prorosyjskiego w czasie I wojny światowej:

• Działacze endecji z Romanem Dmowskim na czele reprezentowali orientację prorosyjską, nadzieje na odzyskanie przez Polskę niepodległości wiązali z Rosją oraz pozostałymi państwami Ententy.
• Roman Dmowski uważał, że największe niebezpieczeństwo groziło narodowi polskiemu ze strony Niemiec. 
• Dmowski prowadził aktywne działania na rzecz utworzenia polskiego wojska na zachodzie Europy. 
• Duże zasługi w uformowaniu polskich oddziałów miał Komitet Narodowy Polski utworzony w 1917 roku przez Romana Dmowskiego w Lozannie.
• Z czasem Komitet Narodowy Poslki stał się głównym ośrodkiem polskiego życia politycznego, został uznany przez państwa Ententy (Francję, Wielką Brytanię, Włochy i USA) za reprezentację narodu polskiego.
• KNP sprawował kontrolę polityczną nad Armią Polską we Francji (oddziały Józefa Hallera)

Działalność stronnictwa proaustriackiego w czasie I wojny światowej:

• Działacze Polskiej Partii Socjalistycznej - Frakcji Rewolucyjnej z Józefem Piłsudskim na czele dążyli do odzyskania niepodległości przy wsparciu państw centralnych.
• W szczególności liczyli na pomoc Austro-Węgier. 
• Zwolennicy stronnictwa proaustriackiego za największego wroga uznawali Rosję. 
• Pod koniec 1914 roku rozpoczęto formowanie Legionów Polskich. Pod dowództwem Józefa Piłsudskiego utworzono I Brygadę Legionów Polskich. W 1915 roku powstały II i III Brygada. Legiony Polskie walczyły u boku armii austriackiej przeciwko wojskom rosyjskim m. in. pod Nowym Korczynem, Opatowcem, Kostiuchnówką i Rokitną. 
• Gdy układ sił w I wojnie światowej zaczął przechylać się na korzyść Ententy, Józef Piłsudski zmienił swoje dotychczasowe koncepcje polityczne. Uznał, że walka przeciwko państwom Ententy nie służy sprawie Polski. W 1917 roku Piłsudski wraz z większością polskich żołnierzy odmówił złożenia przysięgi na wierność państw centralnych. Kryzys przysięgowy doprowadził w konsekwencji do rozwiązania I i III Brygady Legionów Polskich.
• II Brygada Legionów Polskich dowodzona przez gen. Józefa Hallera pozostała wierna państwom centralnym aż do 1918 roku.