Znajdź rozwiązania dodatkowych zadań domowych

23. Podaj nazwę stylu w sztuce reprezentowanego przez przedstawiony obraz. Odpowiedź uzasadnij, charakteryzując jedną widoczną cechę tego stylu.

21.2. Rozstrzygnij, które źródło – 1. czy 2. – nawiązuje do inwestycji rozpoczętej w okresie rządów sanacji w Polsce. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do faktografii.

21.1. Podaj nazwisko polskiego ekonomisty związanego z inwestycjami, do których odnoszą się źródła 1. i 2.

Fragment opracowania historycznego

Port w Liverpoolu był głównym ośrodkiem odpowiedzialnym za dostawy importowanej bawełny dla brytyjskiego przemysłu włókienniczego. Ponad 80% tego importu pochodziło ze Stanów Zjednoczonych. Przywódcy konfederatów wierzyli, że jest to skuteczne narzędzie nacisku, które pozwoli im skłonić Wielką Brytanię do udziału w wojnie, i nałożyli embargo na dostawy bawełny. Ceny bawełny podskoczyły z 6,25 do 27,25 pensów za funt. Import spadł z 2,6 mln bel w 1860 r. do niecałych 72 tys. w 1862 r. Pozbawieni dostaw bawełny, robotnicy nie mieli żadnego zajęcia. Pod koniec 1862 r. połowa z nich znalazła się na bruku. Blisko jedna czwarta wszystkich mieszkańców hrabstwa żyła dzięki dobroczynności społecznej. Ten okres nazwano „głodem bawełnianym”.

Na podstawie: N. Ferguson, Potęga pieniądza […], Kraków 2015, s. 96–97.

15.2. Rozstrzygnij, czy – zdaniem autora – o wprowadzeniu zakazu eksportu bawełny do Wielkiej Brytanii zdecydowała strona zwolenników czy strona przeciwników abolicjonizmu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści źródła. 

Fragment opracowania historycznego

Port w Liverpoolu był głównym ośrodkiem odpowiedzialnym za dostawy importowanej bawełny dla brytyjskiego przemysłu włókienniczego. Ponad 80% tego importu pochodziło ze Stanów Zjednoczonych. Przywódcy konfederatów wierzyli, że jest to skuteczne narzędzie nacisku, które pozwoli im skłonić Wielką Brytanię do udziału w wojnie, i nałożyli embargo na dostawy bawełny. Ceny bawełny podskoczyły z 6,25 do 27,25 pensów za funt. Import spadł z 2,6 mln bel w 1860 r. do niecałych 72 tys. w 1862 r. Pozbawieni dostaw bawełny, robotnicy nie mieli żadnego zajęcia. Pod koniec 1862 r. połowa z nich znalazła się na bruku. Blisko jedna czwarta wszystkich mieszkańców hrabstwa żyła dzięki dobroczynności społecznej. Ten okres nazwano „głodem bawełnianym”.

Na podstawie: N. Ferguson, Potęga pieniądza […], Kraków 2015, s. 96–97.

15.1. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

List do fabrykanta, początek XIX wieku

Dopiero co dostarczono mi informacji, że jest Pan posiadaczem tych nienawistnych maszyn [włókienniczych]. Moi ludzie pragną, bym napisał do Pana i ostrzegł, jak należy, aby Pan zniszczył je, i z tego powodu pragnę, aby Pan zrozumiał dobrze to, co piszę do Pana. Proszę przyjąć do wiadomości, że jeśli nie zostaną one zniszczone do końca następnego tygodnia, polecę jednemu z mych poruczników, by na czele 300 ludzi zburzył je.

Wiek XIX w źródłach [...], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 133.

13. Wyjaśnij społeczne motywy nazwania przez autora listu maszyn parowych nienawistnymi. 

Fragmenty dokumentów

Fragment dokumentu A: §1. Wszelka niniejszym przyznana władza ustawodawcza przysługuje Kongresowi […], który składa się z Senatu i z Izby Reprezentantów.
§2. W skład Izby Reprezentantów wchodzą członkowie wybierani co dwa lata przez ludność poszczególnych stanów […].

Fragment dokumentu B: Władzę wykonawczą powierza się Dyrektoriatowi [złożonemu] z pięciu członków, wybieranych przez ciało prawodawcze w celu wykonywania czynności zgromadzenia wyborczego w imieniu narodu.

Fragment dokumentu C: Osoba króla jest święta i bezpieczna od wszystkiego […]. Dochody tak, jak […] i prerogatywy tronowi właściwe, niniejszą konstytucją […] zawarowane, tkniętymi być nie będą mogły. […] Straż, czyli rada królewska, do dozoru całości i egzekucji praw królowi dodana, składać się będzie: I-mo, z prymasa jako głowy duchowieństwa […]; 2-do, z pięciu ministrów […].

T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych […], t. 2, Rzeszów 2000, s. 28, 39–41;

Wiek XVI–XVIII w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 436.

11.2. Rozstrzygnij, który z dokumentów zacytowanych we fragmentach A–C powstał najwcześniej. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do źródeł i wiedzy własnej.

Fragmenty dokumentów

Fragment dokumentu A: §1. Wszelka niniejszym przyznana władza ustawodawcza przysługuje Kongresowi […], który składa się z Senatu i z Izby Reprezentantów.
§2. W skład Izby Reprezentantów wchodzą członkowie wybierani co dwa lata przez ludność poszczególnych stanów […].

Fragment dokumentu B: Władzę wykonawczą powierza się Dyrektoriatowi [złożonemu] z pięciu członków, wybieranych przez ciało prawodawcze w celu wykonywania czynności zgromadzenia wyborczego w imieniu narodu.

Fragment dokumentu C: Osoba króla jest święta i bezpieczna od wszystkiego […]. Dochody tak, jak […] i prerogatywy tronowi właściwe, niniejszą konstytucją […] zawarowane, tkniętymi być nie będą mogły. […] Straż, czyli rada królewska, do dozoru całości i egzekucji praw królowi dodana, składać się będzie: I-mo, z prymasa jako głowy duchowieństwa […]; 2-do, z pięciu ministrów […].

T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych […], t. 2, Rzeszów 2000, s. 28, 39–41;

Wiek XVI–XVIII w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 436.

11.1. Każdemu fragmentowi dokumentu (A–C) przyporządkuj nazwę państwa, w którym dokument ten został uchwalony. Odpowiedzi zapisz poniżej. 

Fragmenty dokumentu

My, Rady Koronne […] jednej a nierozerwalnej Rzeczypospolitej […] oznajmujemy […], iż pod tym niebezpiecznym czasem, bez króla pana zwierzchniego mieszkając, staraliśmy się o to wszyscy pilnie na zjeździe warszawskim, jako byśmy przykładem przodków swych sami między sobą pokój, sprawiedliwość, porządek i obronę Rzeczypospolitej zatrzymać i zachować mogli. […] A iż w Rzeczypospolitej naszej jest dissidium [różność] niemałe in causa religionis christianae [w sprawie religii chrześcijańskiej], zabiegając temu, aby się z tej przyczyny między ludźmi seditio [bunt] jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po inszych królestwach […] widziemy, obiecujemy to sobie spólnie […], iż którzy jesteśmy dissidentes de religione [rozróżnieni w wierze], pokój między sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w kościele krwie nie przelewać […].

Wiek XVI–XVIII w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 146.

9.3. Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzeń we Francji, do których nawiązali autorzy dokumentu.

Fragmenty dokumentu

My, Rady Koronne […] jednej a nierozerwalnej Rzeczypospolitej […] oznajmujemy […], iż pod tym niebezpiecznym czasem, bez króla pana zwierzchniego mieszkając, staraliśmy się o to wszyscy pilnie na zjeździe warszawskim, jako byśmy przykładem przodków swych sami między sobą pokój, sprawiedliwość, porządek i obronę Rzeczypospolitej zatrzymać i zachować mogli. […] A iż w Rzeczypospolitej naszej jest dissidium [różność] niemałe in causa religionis christianae [w sprawie religii chrześcijańskiej], zabiegając temu, aby się z tej przyczyny między ludźmi seditio [bunt] jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po inszych królestwach […] widziemy, obiecujemy to sobie spólnie […], iż którzy jesteśmy dissidentes de religione [rozróżnieni w wierze], pokój między sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w kościele krwie nie przelewać […].

Wiek XVI–XVIII w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 146.

9.2. Podaj stosowaną w historiografii nazwę dokumentu zacytowanego w źródle.

Fragmenty dokumentu

My, Rady Koronne […] jednej a nierozerwalnej Rzeczypospolitej […] oznajmujemy […], iż pod tym niebezpiecznym czasem, bez króla pana zwierzchniego mieszkając, staraliśmy się o to wszyscy pilnie na zjeździe warszawskim, jako byśmy przykładem przodków swych sami między sobą pokój, sprawiedliwość, porządek i obronę Rzeczypospolitej zatrzymać i zachować mogli. […] A iż w Rzeczypospolitej naszej jest dissidium [różność] niemałe in causa religionis christianae [w sprawie religii chrześcijańskiej], zabiegając temu, aby się z tej przyczyny między ludźmi seditio [bunt] jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po inszych królestwach […] widziemy, obiecujemy to sobie spólnie […], iż którzy jesteśmy dissidentes de religione [rozróżnieni w wierze], pokój między sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w kościele krwie nie przelewać […].

Wiek XVI–XVIII w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 146.

9.1. Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Źródło 1. Fragment dokumentu

[W]szystkich mieszkańców ziemi pruskiej, chełmińskiej, królewieckiej, elbląskiej i pomorskiej […] przyjęliśmy i objęliśmy w dobrowolne i samorzutne poddanie się. Przyjęliśmy ich pod rządy, opiekę, w panowanie, poddaństwo i posłuszeństwo, a brzmieniem niniejszego nie przez pomyłkę lub nieopatrznie, lecz z całą naszą wiedzą i wolą w imię Boże podejmujemy i przyjmujemy, ziemie i państwa wymienione do Królestwa Polskiego przyłączamy, ponownie włączamy, wcielamy i inkorporujemy oraz dopuszczamy, przyłączamy, włączamy do użytkowania i uczestnictwa we wszystkich dobrach, prawach, wolnościach i prerogatywach, które dotąd posiadają prałaci, panowie, szlachta Królestwa Polskiego […].

L. Matusik, Teksy źródłowe […], Wrocław 1975, s. 282.

7.2. Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź spośród podanych. 

Źródło 1. Fragment dokumentu

[W]szystkich mieszkańców ziemi pruskiej, chełmińskiej, królewieckiej, elbląskiej i pomorskiej […] przyjęliśmy i objęliśmy w dobrowolne i samorzutne poddanie się. Przyjęliśmy ich pod rządy, opiekę, w panowanie, poddaństwo i posłuszeństwo, a brzmieniem niniejszego nie przez pomyłkę lub nieopatrznie, lecz z całą naszą wiedzą i wolą w imię Boże podejmujemy i przyjmujemy, ziemie i państwa wymienione do Królestwa Polskiego przyłączamy, ponownie włączamy, wcielamy i inkorporujemy oraz dopuszczamy, przyłączamy, włączamy do użytkowania i uczestnictwa we wszystkich dobrach, prawach, wolnościach i prerogatywach, które dotąd posiadają prałaci, panowie, szlachta Królestwa Polskiego […].

L. Matusik, Teksy źródłowe […], Wrocław 1975, s. 282.

7.1. Rozstrzygnij, czy źródła 1. i 2. odnoszą się do tej samej wojny. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji z obu źródeł. 

Źródło 2. Fragmenty opracowań historycznych

Fragment A:

Koronacji dokonał arcybiskup Jakub Świnka, a w samej Wielkopolsce jego kandydatura zyskała uznanie. Trudno więc mówić tu o uzurpacji, zwłaszcza że po gwałtownej śmierci Przemysła II idea królewskiej korony polskiej znów przeszła w sferę wizji i planów, a nie faktów. […] Pod bezpośrednim władaniem nowego króla znajdowały się Małopolska i większość ziem Wielkopolski. Wkrótce też rozciągnął swą władzę na Pomorze Gdańskie, gdzie poparł go najbardziej znaczący ród Święców.

Fragment B:

Z wielkim wojskiem uderzył wprost w serce piastowskiego państwa. Spotkał wprawdzie opór, ale zbyt słaby, aby powstrzymać najeźdźców. Giecz i Kruszwica poddały się bez walki, padły Gniezno, Poznań i Ostrów (gdzie archeologicznie mamy uchwytne ślady zaciekłej obrony piastowskiej drużyny). W Poznaniu zbezczeszczono groby Piastów, z Gniezna wywieziono [relikwie świętego], a także ogromne skarby.

T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2013, s. 85;
S. Rosik, P. Wiszewski, Poczet polskich królów i książąt, Wrocław 2005, s. 212–213.

5.2. Rozstrzygnij, o którym świętym – Stanisławie czy Wojciechu – jest mowa we fragmencie B ze źródła 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści źródła.

Źródło 2. Fragmenty opracowań historycznych

Fragment A:

Koronacji dokonał arcybiskup Jakub Świnka, a w samej Wielkopolsce jego kandydatura zyskała uznanie. Trudno więc mówić tu o uzurpacji, zwłaszcza że po gwałtownej śmierci Przemysła II idea królewskiej korony polskiej znów przeszła w sferę wizji i planów, a nie faktów. […] Pod bezpośrednim władaniem nowego króla znajdowały się Małopolska i większość ziem Wielkopolski. Wkrótce też rozciągnął swą władzę na Pomorze Gdańskie, gdzie poparł go najbardziej znaczący ród Święców.

Fragment B:

Z wielkim wojskiem uderzył wprost w serce piastowskiego państwa. Spotkał wprawdzie opór, ale zbyt słaby, aby powstrzymać najeźdźców. Giecz i Kruszwica poddały się bez walki, padły Gniezno, Poznań i Ostrów (gdzie archeologicznie mamy uchwytne ślady zaciekłej obrony piastowskiej drużyny). W Poznaniu zbezczeszczono groby Piastów, z Gniezna wywieziono [relikwie świętego], a także ogromne skarby.

T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2013, s. 85;
S. Rosik, P. Wiszewski, Poczet polskich królów i książąt, Wrocław 2005, s. 212–213.

5.1. Każdemu wydarzeniu opisanemu we fragmentach A–B (źródło 2.) przyporządkuj władcę ze źródła 1., który był związany z tym wydarzeniem. Odpowiedzi zapisz poniżej.

3.2. Rozstrzygnij, czy zaprezentowana budowla jest typowa dla cywilizacji starożytnej Grecji czy starożytnego Rzymu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do jednego widocznego na fotografii elementu architektonicznego.

3.1. Podaj – inną niż most – funkcję budowli zaprezentowanej na fotografii, jaką pełniła ta budowla w starożytności.

Źródło 2. Fragment opracowania historycznego

Zmarłego zabierano do domu oczyszczenia. Ciało kładziono na stole i wydobywano mózg. Jeden z kapłanów-chirurgów wyspecjalizowanych w preparowaniu zwłok nacinał prawy bok, posługując się nożem. Potem przez tę ranę wyciągał wnętrzności, w tym celu przerywał przeponę. Organy wydobyte w ten sposób umieszczano w naczyniach. Znajdowały się one pod opieką czterech synów Horusa.

Na podstawie: N. Grimal, Dzieje […], Warszawa 2016, s. 139.

1.2. Wyjaśnij wpływ wierzeń religijnych na praktyki przedstawione w źródle 2.

Źródło 2. Fragment opracowania historycznego

Zmarłego zabierano do domu oczyszczenia. Ciało kładziono na stole i wydobywano mózg. Jeden z kapłanów-chirurgów wyspecjalizowanych w preparowaniu zwłok nacinał prawy bok, posługując się nożem. Potem przez tę ranę wyciągał wnętrzności, w tym celu przerywał przeponę. Organy wydobyte w ten sposób umieszczano w naczyniach. Znajdowały się one pod opieką czterech synów Horusa.

Na podstawie: N. Grimal, Dzieje […], Warszawa 2016, s. 139.

1.1. Rozstrzygnij, która fotografia ze źródła 1. – A, B czy C – przedstawia naczynie wykorzystywane podczas rytuału opisanego w źródle 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Podaj nazwę państwa europejskiego, w którym w 1989 roku doszło do krwawego obalenia dyktatury komunistycznej.

Porównaj oceny porozumienia okrągłego stołu zaprezentowane w źródłach 1. i 2. – przedstaw jedno podobieństwo i jedną różnicę między tymi ocenami.

Rozstrzygnij, czy źródło 2. przedstawia losy formacji wojskowej, która powstała na mocy traktatu przytoczonego w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu
źródeł.

Podaj stosowane w historiografii nazwy dwóch totalitaryzmów, do których nawiązuje tytuł książki.

Wyjaśnij przesłanie rysunku, interpretując jego dwa elementy graficzne i tytuł. W odpowiedzi uwzględnij kontekst historyczny z roku powstania tego rysunku

Rozstrzygnij, czy rewolucja, o której informuje czasopismo B, zakończyła się obaleniem monarchii w Rosji. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do faktografii.

Rozstrzygnij, które z czasopism ukazanych w źródle 2. – A czy B – prezentowało treści zbieżne z poglądami autora źródła 1. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji z tekstu i właściwej strony tytułowej czasopisma.

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.