Z inicjatywy Ludwika Waryńskiego w 1882 r. w Warszawie założono partię nazwaną Wielkim Proletariatem. Po jej rozbiciu powstał Drugi Proletariat. Kilka lat później polski ruch socjalistyczny podzielił się na dwa nurty - socjalistyczny, reprezentowany przez PPS oraz socjaldemokratyczny, który tworzyła SDKPiL. W 1887 r. w Szwajcarii powstała Liga Polska, dążąca do zjednoczenia sił narodowych w celu walki o niepodległość. Z czasem przekształcono ją w Ligę Narodową. Reprezentowany przez nią ruch nazwano potocznie endecją, a jej teoretykiem został Roman Dmowski. Na terenie zaboru austriackiego rozwijał się ruch ludowy. W 1895 r. powstała tam pierwsza partia chłopska - Stronnictwo Ludowe. Z czasem przekształciło się ono w PSL. W 1905 r. w Rosji rozpoczęła się rewolucja, która wkrótce dotarła także na ziemie polskie. Doszło wówczas do licznych demonstracji i powstania robotników w Łodzi. Dziłaniami przeciwko władzom kierowała PPS, która przeprowadzała liczne zamachy terrorystyczne. Odpowiadała za nie Organizacja Bojowa PPS, której jednym z założycieli był Józef Piłsudski.